Tổng thống Mỹ cũng đã ký, đạo luật cấm TikTok được áp dụng, giờ chuyện gì sẽ xảy ra?

Trước đó không thiếu những lần TikTok giành chiến thắng trước tòa cũng với quan điểm và tranh tụng tương tự, dựa trên quyền tự do ngôn luận của mọi người. Khi tổng thống Trump ép ByteDance thoái vốn hồi năm 2020, một thẩm phán liên bang đã chặn đứng nỗ lực này vì cho rằng điều đó sẽ đóng cửa “một nền tảng chia sẻ quan điểm của mọi người.” Bang Montana cũng từng cố cấm TikTok trên phạm vi toàn bang vì chủ quản là một tập đoàn Trung Quốc, nhưng cũng có một thẩm phán liên bang khác hủy bỏ quyết định này vì lý do y hệt.

Chỉ có một giải pháp duy nhất để cấm TikTok trên phạm vi hẹp hơn tại Mỹ, đó là cấm cài ứng dụng này trên các thiết bị được chính phủ và chính quyền các bang cung cấp cho nhân viên làm việc.

Ai đủ khả năng mua lại?

Câu trả lời là rất ít. Những đơn vị thực sự có tiềm lực tài chính và thực sự cần đến TikTok thậm chí còn ít hơn. Các nhà phân tích đưa ra dự đoán, chỉ riêng TikTok Mỹ, cái giá phải trả để sở hữu nó đã ngót nghét hàng chục tỷ USD.

Bản thân ByteDance đang là một trong những startup công nghệ có giá trị cao nhất hành tinh, ước tính giá trị vốn hóa 225 tỷ USD theo CB Insights.

Mức giá cao chót vót sẽ giới hạn số cá nhân, doanh nghiệp hay liên minh đầu tư đủ khả năng chi trả mua lại TikTok. Những tập đoàn công nghệ khổng lồ như Meta hay Google là những khả năng có tính khả thi, nhưng chắc chắn sẽ phải đối mặt với những lo ngại về cạnh tranh công bằng, rồi thương vụ cũng sẽ đổ bể.

Những quỹ đầu tư mạo hiểm cùng những nhà đầu tư có thể thành lập một liên minh để gom đủ tiền mua lại TikTok. Vài cái tên trong số đó bao gồm cựu bộ trưởng tài chính Mỹ thời chính quyền Trump, Steven Mnuchin, hay thậm chí là cả cựu CEO Activision, Bobby Kotick cùng CEO OpenAI, Sam Altman, theo vài nguồn tin không chính thức.

Lần trước, khi tổng thống Trump ép ByteDance thoái vốn TikTok Mỹ, ByteDance đã đàm phán với Microsoft và Oracle. Từng có thời điểm liên minh Oracle và nhà bán lẻ khổng lồ Walmart dự định mua lại TikTok Mỹ, nhưng vì thẩm phán liên bang chặn quy định ép ByteDance thoái vốn, nên đàm phán đổ bể.

Quy trình thoái vốn phức tạp

Hãy lấy điều kiện lý tưởng (đối với chính phủ và các nhà lập pháp Mỹ), là TikTok Mỹ buộc phải bán cho một bên khác, thì quy trình này cũng không dễ dàng một chút nào.

Quy định trong đạo luật mới nói rất rõ là sau khi thoái vốn, ByteDance và TikTok không còn được giữ bất kỳ mối liên hệ nào nữa. Nhưng những nhân viên của TikTok sử dụng phần mềm do ByteDance phát triển trong toàn bộ quy trình công việc và liên lạc phục vụ công việc của họ. Rồi đội ngũ nhân sự cũng trải khắp toàn cầu, với những vị giám đốc cấp cao hiện tại đang sống và làm việc ở Singapore, Dublin, Los Angeles và Mountain View, California.

Cũng chưa chắc chắn việc liệu ByteDance sẽ bán toàn bộ TikTok, ứng dụng vận hành toàn cầu ngoại trừ Trung Quốc (DouYin), hay chỉ bán mảng TikTok với các văn phòng làm việc tại Mỹ. Chỉ tính riêng tại Mỹ, TikTok đang có khoảng 7 nghìn nhân viên.

Nếu chỉ bẻ TikTok Mỹ ra làm một mảng độc lập rồi bán đi, cũng sẽ rất khó khăn. Chỉ riêng bản thân thuật toán khuyến nghị nội dung, chìa khóa tạo ra thành công của TikTok trên toàn thế giới cũng chưa chắc đã có thể rơi vào tay liên minh mới làm chủ sở hữu TikTok Mỹ. Xin phép nhắc lại luật năm 2020 của Trung Quốc, cấm hoặc giới hạn việc xuất khẩu và chuyển giao những tài sản công nghệ, kể cả những thuật toán được các công ty Trung Quốc viết ra.

TikTok mà không có thuật toán ấy, liệu có ai còn cần tới ứng dụng này?

Vai trò khó dự đoán của Trung Quốc

Chính phủ Trung Quốc chắc chắn sẽ có những tuyên bố, hay thậm chí là những động thái phản đối và ngăn chặn thương vụ này, nếu TikTok và ByteDance thất bại ở tòa án liên bang.

Khi đạo luật HR7521 được hạ viện Mỹ thông qua giữa tháng 3 vừa rồi, nhiều quan chức chính phủ Trung Quốc cũng đã lên án đạo luật này, nhưng chưa đưa ra tuyên bố chính thức liệu có cấm ByteDance thoái vốn TikTok Mỹ hay không. Một năm trước, bộ thương mại Trung Quốc tuyên bố rằng chính quyền nước này sẽ “phản đối mạnh mẽ” bất kỳ thương vụ bán ứng dụng nào của ByteDance.

Ở thái cực ngược lại, Trung Quốc cũng hoàn toàn có quyền lực áp dụng những biện pháp trả đũa lên các tập đoàn Mỹ đang kinh doanh tại nước này. Một ví dụ rõ ràng, chỉ ít ngày trước, cũng vì lý do “an ninh quốc gia”, Trung Quốc đã thành công trong việc ép Apple phải gỡ bỏ hai ứng dụng nhắn tin và mạng xã hội của Meta, là Threads và WhatsApp khỏi App Store.

Lindsay Gorman, thành viên cấp cao tại quỹ đầu tư German Marshall Fund, chuyên trách đầu tư cho những startup công nghệ mới nổi tại Trung Quốc cho rằng, Trung Quốc có cho phép ByteDance bán TikTok hay không, hiện giờ “là một kết luận không thể đoán trước.”

Theo The New York Times